Z polskiej perspektywy Harbin ma całkiem ciekawą historię. Miasto powstało pod koniec XIX wieku, a ważną rolę w tym początkowym okresie odegrali Polacy. Wystarczy wspomnieć, że założycielem miasta był nasz rodak – Adam Szydłowski, który przybył do Mandżurii z ekspedycją przygotowującą grunt pod budowę Kolei Wschodniochińskiej. Ta budowana przez Rosję nitka kolejowa miała połączyć Syberię i Władywostok. Linia biegła co prawda przez tereny chińskie, ale Rosja wymusiła na osłabionej dynastii Qing zgodę na jej budowę. W efekcie podpisanego przez oba kraje porozumienia, na te tereny zaczęli się sprowadzać Rosjanie, a także Europejczycy, zatrudnieni przy budowie i projektowaniu kolei, ale także rozbudowie miasta. Wśród nich byli wspomniani już Polacy. Podobno w szczytowym momencie mieszkało ich tam prawie 10 tys. Większość wyjechała jednak jeszcze przed II wojną światową, a po 1945 roku nie było już w zasadzie po naszych rodakach śladu. Wyjątkiem w tym względzie (poza nagrobkami na cmentarzu) jest przede wszystkim most kolejowy. Zaprojektował go Polak Stanisław Kierbedź, bratanek budowniczego słynnego mostu w Warszawie. Niestety pamięć o nim (jak i o innych Polakach) się zatarła i dziś nawet na tablicy informacyjnej widnieje jako nieokreślonej narodowości “Kerbez”.
Wkład naszych Polaków w powstanie miasta przyćmił Związek Radziecki, a potem Rosja. Z jednej strony, nie pomogło to, że na przełomie XIX w./XX w. Polska była pod zaborami. Z drugiej to, że prawie wszyscy Polacy wyjechali z Harbinu 70-80 lat temu. Z trzeciej strony nie sprzyjają nam tradycyjnie mocne więzy pomiędzy “bratnimi narodami” i nieograniczona przyjaźń między Chinami i Rosją. Te chińsko-rosyjskie związki widać zresztą na każdym kroku, czy to w Parku Stalina, czy na głównej ulicy miasta, gdzie co chwila trafia się na rosyjski sklep, kawiarnię, napisy cyrylicą, czy choćby rosyjską flagę.
